ทำไม AI Overview ถึงให้คำตอบไม่เหมือนเดิม ทั้งที่ค้นหาด้วยคำถามเดิม?

AI Overview ที่หลายคนเริ่มคุ้นเคย และใช้งานกันบ่อยขึ้นในฐานะเครื่องมือช่วยสรุปคำตอบจากหลายแหล่งข้อมูล มาแสดงเป็นข้อความสั้น ๆ ด้านบนสุดของหน้าผลการค้นหา (SERP) จุดประสงค์คือเพื่อให้ผู้ใช้ได้รับข้อมูลที่ต้องการอย่างรวดเร็ว โดยไม่ต้องเสียเวลาไล่อ่านจากเว็บไซต์หลายแห่ง แต่เชื่อว่าผู้ใช้อีกจำนวนไม่น้อยคงเริ่มสังเกตเห็นว่า แม้จะพิมพ์คำค้นหาเดิมซ้ำ ๆ คำตอบที่ปรากฏจาก AI Overview กลับไม่เหมือนกันในแต่ละครั้ง

บทความนี้ Bizsoft จะพาคุณไปหาคำตอบ พร้อมเจาะลึกเบื้องหลังการทำงานของ AI Overview รวมถึงเหตุผลที่ทำให้คำตอบเปลี่ยนได้ แม้คำถามจะเหมือนเดิมเป๊ะ และเราจะมาเรียนรู้วิธีใช้เครื่องมือนี้อย่างเข้าใจ เพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุดจากการค้นหาบนโลกออนไลน์ยุคใหม่

AI Overview คืออะไร? ทำไมถึงเข้ามามีบทบาทในการค้นหาข้อมูล

ก่อนจะไปตอบคำถามว่าทำไมคำตอบถึงไม่เหมือนเดิม เรามาทำความเข้าใจกันก่อนว่า AI Overview คืออะไร และทำงานอย่างไร AI Overview คือฟีเจอร์ที่ขับเคลื่อนด้วยปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence)  ซึ่งออกแบบมาเพื่อสรุปข้อมูลจากหลายแหล่งบนอินเทอร์เน็ต แล้วนำเสนอเป็นคำตอบสั้น ๆ กระชับ เข้าใจง่าย โดยแสดงอยู่ส่วนบนสุดของหน้าผลการค้นหา (Search Engine Results Page – SERP)

เทคโนโลยีเบื้องหลังฟีเจอร์ AI Overview มักจะเป็นแบบจำลองภาษาขนาดใหญ่ (Large Language Model – LLM) ที่ผ่านการฝึกฝนด้วยข้อมูลมหาศาลจากอินเทอร์เน็ต ทำให้มันมีความสามารถในการทำความเข้าใจคำถาม สรุปใจความสำคัญ และสร้างข้อความที่เป็นธรรมชาติคล้ายมนุษย์ แต่สิ่งสำคัญที่ต้องเข้าใจคือ AI Overview ไม่ได้ “ท่องจำ” คำตอบตายตัว มัน “สร้าง” คำตอบขึ้นใหม่ในแต่ละครั้งที่ประมวลผลคำถาม โดยอ้างอิงจากข้อมูลที่มันเข้าถึงได้ ณ เวลานั้น

ปัจจัยหลักที่ทำให้คำตอบ AI Overview ไม่เหมือนเดิม

เมื่อเราเข้าใจแล้วว่า AI Overview สร้างคำตอบขึ้นใหม่เสมอ เราก็จะเริ่มเห็นภาพว่าทำไมคำตอบจึงอาจแตกต่างกันได้ในแต่ละครั้ง ปัจจัยหลัก ๆ มีดังนี้

1. ข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

• ความสดใหม่ของข้อมูล อินเทอร์เน็ตเป็นแหล่งข้อมูลที่ไม่เคยหยุดนิ่ง มีเนื้อหาใหม่เกิดขึ้นทุกวินาที บทความเก่าถูกอัปเดต ข้อมูลบางอย่างอาจถูกลบ หรือมีการค้นพบข้อเท็จจริงใหม่ ๆ AI Overview พยายามดึงข้อมูลที่เป็นปัจจุบันที่สุดเท่าที่จะทำได้ ดังนั้น หากคุณค้นหาคำถามเดิมในเวลาที่ต่างกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเป็นหัวข้อที่มีการเปลี่ยนแปลงบ่อย (เช่น ข่าวสาร, ราคาหุ้น, ผลการแข่งขันกีฬา) AI อาจอ้างอิงจากแหล่งข้อมูลที่ใหม่กว่า หรือมีการปรับปรุงเนื้อหาแล้ว ทำให้คำตอบที่ได้แตกต่างไปจากเดิม
• การจัดอันดับผลการค้นหาที่เปลี่ยนไป อัลกอริทึมของเครื่องมือค้นหา (เช่น Google) มีการปรับปรุงอยู่เสมอ เพื่อให้ผู้ใช้ได้รับผลลัพธ์ที่เกี่ยวข้อง และมีคุณภาพมากที่สุด การเปลี่ยนแปลงนี้อาจส่งผลต่อแหล่งข้อมูลที่ AI Overview เลือกมาใช้ในการสรุป หากเว็บไซต์ที่เคยอยู่อันดับต้น ๆ ถูกลดอันดับลง และมีเว็บไซต์อื่นขึ้นมาแทนที่ AI Overview ก็อาจดึงข้อมูลจากแหล่งใหม่นี้ ซึ่งอาจมีมุมมอง หรือรายละเอียดที่ต่างออกไป

2. การเรียนรู้และพัฒนาอย่างต่อเนื่องของ AI

• การปรับปรุงอัลกอริทึมของ AI ผู้พัฒนา AI Overview (เช่น Google, Microsoft) มีการปรับปรุงและพัฒนาอัลกอริทึมของ AI อยู่เสมอ เพื่อให้มันฉลาดขึ้น เข้าใจคำถามได้ดีขึ้น สรุปข้อมูลได้แม่นยำขึ้น และให้คำตอบที่เป็นประโยชน์มากขึ้น การอัปเดตเหล่านี้อาจเกิดขึ้นเบื้องหลังโดยที่เราไม่รู้ตัว และส่งผลให้วิธีการประมวลผล และสร้างคำตอบของ AI เปลี่ยนไป แม้จะใช้คำถามเดิมก็ตาม
• การเรียนรู้จากปฏิสัมพันธ์ของผู้ใช้ แม้ว่า AI Overview จะไม่ได้เรียนรู้แบบเรียลไทม์จากคำถามของคุณโดยตรง แต่ข้อมูลโดยรวมเกี่ยวกับวิธีการที่ผู้ใช้โต้ตอบกับผลการค้นหา (เช่น ผู้ใช้คลิกที่ลิงก์ใดหลังจากเห็น AI Overview, ผู้ใช้ปรับแก้คำค้นหาอย่างไร) สามารถนำไปใช้ในการปรับปรุงโมเดล AI ในระยะยาวได้

3. ธรรมชาติของแบบจำลองภาษาขนาดใหญ่

• ความเป็นไปได้เชิงสถิติ LLM ทำงานโดยการคาดการณ์คำหรือวลีถัดไปที่มีความเป็นไปได้มากที่สุดตามบริบทที่ได้รับ มันไม่ได้ทำงานแบบตายตัวเหมือนการดึงข้อมูลจากฐานข้อมูล ดังนั้น แม้จะได้รับ input (คำถาม) เดียวกัน ก็อาจมี “เส้นทาง” ในการสร้างคำตอบที่แตกต่างกันเล็กน้อยได้ในแต่ละครั้ง ซึ่งนำไปสู่การใช้คำพูด รูปแบบประโยค หรือการเน้นย้ำประเด็นที่ต่างกันเล็กน้อย
• “อุณหภูมิ” (Temperature) ในการสร้างข้อความ ในการตั้งค่าภายในของ LLM มักจะมีพารามิเตอร์ที่เรียกว่า “Temperature” ซึ่งควบคุมระดับความ “สร้างสรรค์” หรือ “สุ่ม” ของคำตอบ หากตั้งค่า temperature สูง คำตอบจะมีความหลากหลายมากขึ้น หากตั้งค่าต่ำ คำตอบจะมีความสอดคล้อง และคาดเดาได้มากขึ้น แม้ผู้ใช้ทั่วไปจะไม่ได้ควบคุมค่านี้โดยตรง แต่ผู้พัฒนาอาจปรับเปลี่ยนค่านี้เพื่อหาความสมดุลที่ดีที่สุดระหว่างความแม่นยำ และความหลากหลายของคำตอบ

4. การตีความคำถามและบริบท

• ความกำกวมของคำถาม บางครั้งคำถามที่เราคิดว่าชัดเจน อาจมีความกำกวมในตัวมันเอง หรือสามารถตีความได้หลายแง่มุม AI Overview อาจตีความเจตนาของผู้ใช้แตกต่างกันเล็กน้อยในแต่ละครั้ง ส่งผลให้คำตอบที่ได้มุ่งเน้นไปที่แง่มุมที่ต่างกัน
• บริบทจากการค้นหาก่อนหน้า ในบางกรณี ประวัติการค้นหาก่อนหน้าของผู้ใช้ หรือบริบทอื่น ๆ อาจมีผลต่อการปรับแต่งผลลัพธ์ของ AI Overview เพื่อให้สอดคล้องกับความสนใจหรือความต้องการของผู้ใช้มากขึ้น หากบริบทเหล่านี้เปลี่ยนไป คำตอบก็อาจเปลี่ยนตาม

5. การเลือกและการวิเคราะห์ข้อมูลจากหลายแหล่ง

• AI Overview ไม่ได้ดึงข้อมูลจากแหล่งเดียว แต่พยายามวิเคราะห์ข้อมูลจากหลาย ๆ แหล่งที่น่าเชื่อถือบนอินเทอร์เน็ต ในแต่ละครั้งที่ประมวลผลคำถาม AI อาจเลือก “ชุด” ของแหล่งข้อมูลที่แตกต่างกันเล็กน้อย หรือให้น้ำหนักความสำคัญกับแต่ละแหล่งข้อมูลไม่เท่ากัน การผสมผสานข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ เหล่านี้ในรูปแบบที่แตกต่างกันย่อมนำไปสู่คำตอบสรุปที่ไม่เหมือนเดิม

การทำงานของ AI Overview ไม่ได้ “จำ” คำตอบ แต่ “สร้าง” มันขึ้นมาใหม่

สิ่งสำคัญที่ต้องย้ำคือ AI Overview ไม่ใช่ฐานข้อมูลที่เก็บคำตอบสำเร็จรูปไว้ล่วงหน้า มันไม่ได้ “จำ” ว่าเคยตอบคำถามนี้ไปว่าอย่างไรแล้วจะตอบแบบเดิมทุกครั้ง แต่ AI จะ “สร้าง” (Generate) คำตอบขึ้นใหม่ทุกครั้งที่ได้รับคำถาม โดยอาศัยความเข้าใจในภาษามนุษย์ ข้อมูลมหาศาลที่มันถูกฝึกฝนมา และข้อมูลล่าสุดที่มันเข้าถึงได้จากอินเทอร์เน็ต ณ ขณะนั้น ลองเปรียบเทียบกับการถามคำถามเดียวกันกับผู้เชี่ยวชาญหลายคน แม้พวกเขาจะมีความรู้ในเรื่องนั้น ๆ เป็นอย่างดี แต่คำอธิบายหรือวิธีการเรียบเรียงคำพูดของแต่ละคนก็อาจแตกต่างกันได้ AI Overview ก็เหมือนกัน

คำแนะนำในการใช้งาน AI Overview ให้ได้ประโยชน์สูงสุด

เพื่อให้การใช้งาน AI Overview มีประสิทธิภาพ และได้รับประโยชน์สูงสุด ลองทำตามคำแนะนำเหล่านี้

1. ตั้งคำถามให้ชัดเจนและเฉพาะเจาะจง ยิ่งคำถามของคุณชัดเจนมากเท่าไร โอกาสที่ AI Overview จะเข้าใจเจตนา และให้คำตอบที่ตรงประเด็นก็ยิ่งสูงขึ้น
2. ลองปรับเปลี่ยนคำถาม หากคำตอบแรกที่ได้ยังไม่เป็นที่น่าพอใจ ลองปรับเปลี่ยนคำพูดหรือใช้คำค้นหาที่แตกต่างออกไปเล็กน้อย เพื่อดูว่า AI จะให้มุมมองหรือข้อมูลเพิ่มเติมอย่างไร
3. ใช้เป็นเครื่องมือเสริม มองว่า AI Overview เป็นผู้ช่วยในการค้นหาข้อมูล ไม่ใช่ผู้ให้คำตอบเพียงหนึ่งเดียว ใช้มันควบคู่ไปกับการอ่านเนื้อหาจากเว็บไซต์ต่าง ๆ
4. ตระหนักถึงข้อจำกัด เข้าใจว่า AI Overview ยังอยู่ในช่วงพัฒนา และอาจมีข้อผิดพลาดหรือให้ข้อมูลที่ไม่สมบูรณ์ได้ในบางครั้ง

บทสรุป ความเปลี่ยนแปลงคือธรรมชาติของ AI Overview

การที่ AI Overview ให้คำตอบไม่เหมือนเดิมทั้งที่ค้นหาด้วยคำถามเดิมนั้น ไม่ใช่ข้อบกพร่อง แต่เป็นผลมาจากธรรมชาติการทำงานของมัน ที่ต้องประมวลผลจากข้อมูลบนอินเทอร์เน็ต ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ รวมถึงการพัฒนา และปรับปรุงตัว AI เองอย่างต่อเนื่อง ปัจจัยเหล่านี้รวมกันทำให้ AI Overview เป็นเครื่องมือที่สามารถปรับตัว และนำเสนอข้อมูลที่พยายามจะสดใหม่ และเกี่ยวข้องมากที่สุด ณ เวลาที่ค้นหา

ดังนั้น แทนที่จะกังวลกับความแตกต่างเล็กน้อยของคำตอบในแต่ละครั้ง ให้เราเข้าใจถึงสาเหตุ และใช้ประโยชน์จากความสามารถในการสรุปข้อมูลของ AI Overview โดยไม่ลืมที่จะตรวจสอบข้อมูลจากแหล่งอื่นประกอบเสมอ เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ครบถ้วน และถูกต้องที่สุดสำหรับการตัดสินใจ หรือนำไปใช้งานต่อไป

หากคุณเป็นเจ้าของธุรกิจ และต้องการปรับตัวให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงของ Google รวมถึงใช้ประโยชน์จากฟีเจอร์อย่าง AI Overview ในการทำ SEO และเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงลูกค้า ติดต่อ Bizsoft ได้เลยวันนี้! เพื่อปรึกษา และวางแผนการทำเว็บไซต์ และ SEO ที่จะช่วยให้ธุรกิจของคุณเติบโตไปอีกขั้น ด้วยความเข้าใจในเทคโนโลยี AI และความเชี่ยวชาญด้านการตลาดดิจิทัลของเรา